Τι να κάνω όταν δεν με χρησιμοποιεί ο προπονητής μου...

Άρθρο του Δημήτρη Ελευθεριάδη για το τι πρέπει να κάνει ένας αθλητής-ποδοσφαιριστής σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιείται από τον προπονητή του. Ένα ζήτημα, το οποίο νομίζουμε ότι αφορά πολλούς.
Έντεκα οι παίκτες που έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στο παιχνίδι. Άλλοι επτά στον πάγκο. Αριθμός παικτών και εκτός αποστολής πολλές φορές.
"Eυλογημένος" πονοκέφαλος για κάθε προπονητή (αν και υπάρχουν συνάδελφοι που υποφέρουν από τη διαδικασία, δεν είναι εύκολο να επιλέξεις ποιος θα μείνει εκτός).
Τι συμβαίνει όμως με τους ποδοσφαιριστές που δεν επιλέγονται να παίξουν;
Ανεξάρτητα από το επίπεδο, την ηλικία, η αλήθεια είναι, πως στο μεγάλο, σχεδόν απόλυτο ποσοστό.
Δεν υπάρχει ποδοσφαιριστής που να μην θέλει να αγωνίζεται.

Συνήθεις αντιδράσεις
Απογοήτευση. Θυμός. Οργή. Αισθήματα αδικίας, απομόνωσης. Εσωστρέφεια και κακή διάθεση. Αποχή από τις δραστηριότητες.
Συχνό φαινόμενο. Και τα συστατικά της τέλειας συνταγής για το χειρότερο αποτέλεσμα. Αυτό της πραγματικής αποτυχίας, που εκφράζεται με την απώλεια της πραγματικότητας ως προς τις ατομικές ικανότητες, την έλλειψη χαράς από τη  συμμετοχή σε ένα σύνολο ανθρώπων.
Την πτώση για το αίσθημα της προόδου μέσα από την συνεχή προσπάθεια.
Δυστυχώς, ενισχύει και ο περίγυρος, το περιβάλλον, οικογενειακό. Φίλοι, μάνατζερ. Που με τη σειρά τους, όχι απλά ενισχύουν πολλές φορές τέτοια συναισθήματα και τις ανάλογες συμπεριφορές.
Αλλά δημιουργούν και επιπλέον ψυχικά βάρη στου παίκτες. Με βάση τα δικά τους συμφέροντα και επιδιώξεις.

Ίσως κάποιες (βασικές) αλήθειες θα βοηθούσαν-όχι απλά στην αντιμετώπιση. Αλλά ουσιαστικά στο να μην γεννιούνται καν τέτοια σκεπτικά που δηλητηριάζουν οργανισμούς και ψυχές:
- Δεν υπάρχει προπονητής σε όλο τον κόσμο, σε κάθε επίπεδο, που να μην θέλει η ομάδα του να πετύχει. Κι αυτό θα συμβεί μόνο με τους καλύτερους ποδοσφαιριστές του. Τους πιο φορμαρισμένους.
- Ουσιαστικά οι ίδιοι οι παίκτες επιλέγουν την εντεκάδα με το σύνολο των ενεργειών τους.
-Η προπόνηση είναι αυτή που καθορίζει τις επιλογές. Ο προπονητής  αναζητά, εφαρμόζει τις λύσεις. Οι παίκτες που είναι ικανοί να μετουσιώσουν το πλάνο είναι αυτοί που έχουν τον πρώτο λόγο.
-Η απόδοση στον αγωνιστικό χώρο είναι ο καθρέφτης και η απόδειξη.
-Ακόμα βαθύτερα και η (επιφανειακή) απόδοση δεν αρκεί: είναι οι συμπεριφορές, οι νοοτροπίες που πολλές φορές αποτελούν παράγοντα που οδηγούν προπονητές να μην προτιμούν έναν παίκτη.
Που με τον τρόπο ύπαρξης του, παρά τα προσόντα, αποτελεί παράγοντα που αποδυναμώνει και αποσταθεροποιεί το σύνολο, την ομαδική εργασία.
- Είναι τακτικοί καθαρά λόγοι πολλές φορές, ο χαρακτήρας και η εικόνα του αντιπάλου που επιτάσσουν άλλες επιλογές. Και τέλος: ο Νόμος όχι μόνο του ποδοσφαίρου, αλλά της ίδιας της Ζωής σε αντίστοιχα ζητήματα.
"Η συμμετοχή, η ύπαρξη και μόνο σε μία ομάδα, με ότι αυτό σημαίνει (χρώματα,σήμα,ιστορία,σύνολο ανθρώπων με κοινό σκοπό) αποτελεί τιμή και ύψιστη επιτυχία.
Όπως και ο καθημερινός, ιερός αγώνας της προπόνησης με στόχο την  ατομική εκπαίδευση, την βελτίωση σε όλα τα επίπεδα. Τεχνικά, τακτικά, φυσικής κατάστασης, ψυχολογικής ανόδου, παιδείας.
Δικαίωμα (και όχι  υποχρέωση όπως λανθασμένα  μάθαμε να πιστεύουμε....) που κανείς δεν μπορεί να στερήσει.
Ας υποθέσουμε όμως πως υπάρχουν κακοί προπονητές, που δεν έχουν την γνώση, την ικανότητα να διακρίνουν το "γνήσιο" ταλέντο, τον νέο Κρόϊφ που έχει ποδοσφαιρικά μετεμψυχωθεί στο σώμα του παιδιού μας.
Μα ακόμα κι αν συμβεί αυτό, είναι στο χέρι του παίκτη να αναλάβει την ευθύνη του και να λειτουργήσει με τρόπο που θα τον δικαιώσει. Σε όλη τη σεζόν, δεν υπάρχει περίπτωση να μην πάρει, έστω μια ευκαιρία, σε παιχνίδι. Επίσημο,φιλικό. Εσωτερικό διπλό. Σίγουρα έχει τον τρόπο με την απόδοση του να εκθέσει τον προπονητή του που έχει κάνει λάθος.
Μα κι αν ακόμα ούτε με αυτό τον τρόπο πειστεί και θεωρηθεί ότι αδικείται. Μια άλλη ομάδα, ένας άλλος προπονητής θα εκτιμήσουν την αξία του.
Έχει συμβεί και θα ξανασυμβεί, σε ομάδες, σχέσεις, εργασίες: αυτό που για κάποιον είναι κάρβουνο, για κάποιον άλλον να είναι διαμάντι.

Είναι επίσης μια σπάνια ευκαιρία για τον ποδοσφαιριστή που θα βρεθεί για ένα διάστημα μακριά από τους αγώνες.
-Να μελετήσει το παιχνίδι και να διδαχθεί από τον πάγκο. Σπουδαία θέματα του ποδοσφαίρου που δεν μπορεί, λόγω θέσης, ως πρωταγωνιστής.
-Να δουλέψει σκληρά για την πρόοδο του χωρίς το άγχος του αποτελέσματος.
-Να ανακαλύψει δυνάμεις και δυνατότητες που ούτε καν φανταζόταν ότι διέθετε εσωτερικά.
-Να "πατήσει φρένο" στον περίγυρο, να εκπαιδευθεί στην σπουδαία τέχνη της σιωπής. Η παρατήρηση των όσων συμβαίνουν και δεν μπορούσε πριν να αντιληφθεί, θα του προσφέρει τεράστια γνώση.


Τι να αποφύγει ο παίκτης
Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί; Οι κατηγορίες προς τον προπονητή. Και κυρίως προς τους συμπαίκτες.
Η σύγκριση με τον συμπαίκτη που αγωνίζεται στην ίδια θέση.
Η επίκληση φανταστικών εχθρών, σκοτεινών δυνάμεων που ανακόπτουν την πορεία του. Τίποτε από όλα αυτά δεν υπάρχει. Ο μεγάλος αντίπαλος, ο αποκλειστικά υπεύθυνος βρίσκεται πολύ κοντά, πιο κοντά από τον καθένα.
Είναι ο εσωτερικός, ο μεγαλύτερος "ανταγωνιστής" του: είναι ο ίδιος ο εαυτός του. Πιο σωστά. Η κακή του πλευρά.
Κακά τα ψέματα. Ο θυμωμένος, ο παραπονούμενος. Ο θλιμμένος. Ο μίζερος. Είναι αρνητικά πρότυπα που δεν καλλιεργούν την ανθρώπινη επαφή. Η έκφραση των συναισθημάτων, η αναγνώριση τους σαφώς και βοηθά.
Μάλλον είναι  απαραίτητη. Είναι ο τρόπος  όμως που θα κάνει τη διαφορά.Σαφώς και ο ποδοσφαιριστής που αισθάνεται οτι αδικείται, έχει το δικαίωμα να συζητήσει με τον προπονητή του.
Εκθέτοντας την απορία του,τους προβληματισμούς του. Τα επιχειρήματα του. Ποδοσφαιριστής που θα ρωτήσει τον προπονητή του με ειλικρίνεια και θα κάνει χρήση της μαγικής φράσης:
"Κόουτς, τι είναι αυτό που δεν κάνω σωστά, τι είναι αυτό που θα πρέπει να βελτιώσω ώστε να είμαι ικανός να βοηθήσω εσένα και την ομάδα μου; Σε ποιούς τομείς χρειάζομαι έξτρα προπόνηση; θα μπορούσες να με βοηθήσεις;
Σίγουρα, ακόμη κι αν δεν θα είναι το νούμερο δέκα της ομάδας, ο αναντικατάστατος, λόγω ικανοτήτων. Για τον προπονητή του πάντως θα είναι από τους αγαπημένους παίκτες, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Ενώ η ατομική βελτίωση, πριν καν εργαστεί στα μειονεκτήματα του, έχει συντελεστεί ήδη στο μισό. Μόνο με την αναγνώριση των αδυναμιών του.


Γονείς-περιβάλλον
Πολύ σημαντική η στάση τους. Η συνεισφορά στην πάλη του αγώνα του αγαπημένου τους προσώπου. Τι θα πρέπει να κάνουν ώστε να βοηθήσουν στη συγκεκριμένη περίπτωση; ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ! Που να αφορά τη σχέση με την ομάδα, με τον προπονητή.
Σε καμία περίπτωση:
-οι φωνές από την εξέδρα υπέρ του παιδιού τους.
-Κατά του παίκτη που παίζει στη θέση του παιδιού τους (!).
-Κατά του "άσχετου" προπονητή.
-Η επίθεση στον προπονητή. Η όποια συζήτηση για το θέμα με τον προπονητή (η εξήγηση δόθηκε προηγούμενα, ο παίκτης είναι αυτός που θα λύσει το ΔΙΚΟ του θέμα, με τον αληθινά αρμόδιο.
-Η "μουρμούρα", η ενόχληση και πίεση στη διοίκηση, η διοχέτευση της δυσαρέσκειας από μέσα ενημέρωσης.
-Η αναζήτηση συμμάχων, εικονικών, ανύπαρκτων δυνάμεων που απειλούν την την καριέρα του ποδοσφαιριστή (προϊόντος τους σε αρκετές περιπτώσεις)....)
Και τέλος. Η αποδοχή και η ενθάρρυνση του παίκτη ως προς το αίσθημα της αδικίας, του θυμού, πολλές φορές ως φορέα της δικής τους απογοήτευσης, ως προς τα δικά τους όνειρα.
Και την πραγματικά  νεοελληνική - της δίχως ίχνος ευφυίας νοοτροπία τού "το παιδί μου, το δικό μου παιδί είναι το καλύτερο....γιατί είναι το δικό μου!
Όπως το αυτοκίνητο μου,το σπίτι μου,το φουσκωτό μου.
Ο κάθε ποδοσφαιριστής είναι ο καλύτερος του εαυτού του. Όταν συμβεί αυτό,τότε είναι και των συμπαικτών του. Της ομάδας του. Του προπονητή του.
Μια συζήτηση, όπου απλά ο γονέας θα ακούσει με προσοχή, θα ενθαρρύνει την προσπάθεια, τον σεβασμό στον στόχο της ομάδας, στον αδιαπραγμάτευτα σημαντικό και άξιο σεβασμού ρόλο του προπονητή είναι υπέρ πολύτιμη αρωγή.
Τέλος, όταν συζητάμε για ακαδημίες
Οπωσδήποτε θα ήταν σωστό να χρησιμοποιούνται όλα τα παιδιά.Το αν είναι σωστό να έχουν όλα ίσο χρόνο συμμετοχής στα παιχνίδια και αν αυτό συμβάλει στη χαρά, ταυτόχρονα με την εκπαίδευση....αυτό είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του, δύσκολο να αναλυθεί σε δύο προτάσεις (παρεξηγημένη και αυτή η διάσταση πάντως περί δικαιοσύνης και ικανοποίησης των παιδιών,όπως τόσα άλλα στον τόπο μας)......
Η πρόληψη και σε αυτό το σημαντικό θέμα είναι η ασφαλέστερη μέθοδος...
Επιλέγοντας ακαδημίες με προϊστορία και όνομα ως προς τις προϋποθέσεις και τους στόχους. Που διαθέτουν διπλωματούχους προπονητές (και όχι μόνο ποδοσφαιρικά), με γενικότερη παιδεία που διαθέτουν την ικανότητα διαχείρισης ομάδων, ανθρώπων.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ
(Head of FSA-statistical analysis). Στατιστικολόγος / Αναλυτής ποδοσφαίρου / Προπονητής UEFA. Απόφοιτος από το ‘Εργαστήρι Δημοσιογραφίας Από το 1992, ‘Galanis Sports Data’: εξειδικευμένες στατιστικές μετρήσεις – αναλύσεις,  για κορυφαίες ομάδες σε Ελλάδα και Ευρώπη, στο Champions League & UEFA CUP, καθώς και για την Ελληνική εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, με αξιολόγηση όλων των ματς και προώθηση των αποτελεσμάτων στο προπονητικό team.