Κακώσεις συνδέσμων και μηνίσκων ­(αιτίες ­συμπτώματα ­διάγνωση-θεραπεία)

του Γιώργου Μελά, Φυσικοθεραπευτή

Οι σύνδεσμοι είναι δυνατές ελαστικές κατασκευές που συγκρατούν τα οστά μεταξύ τους, προσφέροντας δύναμη και σταθερότητα στις αρθρώσεις. Στην άρθρωση του γόνατος υπάρχουν τέσσερις σύνδεσμοι, που ενώνουν το μηριαίο οστό με την κνήμη.

O έσω πλάγιος σύνδεσμος, προσφέρει σταθερότητα στην εσωτερική πλευρά του γόνατος. Ο έξω πλάγιος σύνδεσμος, προσφέρει σταθερότητα στην εξωτερική πλευρά του γόνατος. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος, που βρίσκεται στο κέντρο του γόνατος, περιορίζοντας την περιστροφή, αλλά και την προς τα εμπρός κίνηση της κνήμης.

Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος, βρίσκεται επίσης στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος, περιορίζοντας την προς τα πίσω κίνηση της κνήμης. Ανάμεσα στα οστά που σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατος υπάρχουν δύο “σφήνες”, που αποτελούνται από συνδετικό ιστό, οι μηνίσκοι, βρίσκονται στην έσω και έξω πλευρά του γόνατος και λειτουργούν για την απόσβεση των κραδασμών που δέχεται η άρθρωση του γόνατος, αμβλύνουν το βάρος που δέχεται το κάτω από το γόνατο τμήμα του ποδιού, προσφέροντας παράλληλα την απαραίτητη σταθερότητα.
Αιτίες και βασικά συμπτώματα τραυματισμού του έσω και έξω πλάγιου συνδέσμου. Ο έσω πλάγιος σύνδεσμός τραυματίζεται περισσότερο εύκολα από ότι ο έξω πλάγιος. Προκαλείται από κτύπημα στην εξωτερική επιφάνεια του γόνατου, που προκαλεί απότομη διάταση ή ρήξη του συνδέσμου που βρίσκεται στην εσωτερική επιφάνεια του. Η κάκωση μπορεί να είναι 1ου, 2ου ή 3ου βαθμού.

Κάκωση

1ου βαθμού σημαίνει μία βίαιη διάταση του συνδέσμου, 2ου βαθμού μερική ρήξη του συνδέσμου ενώ 3ου βαθμού σημαίνει ολική ρήξη του συνδέσμου.

Τα βασικά συμπτώματα είναι πόνος στο γόνατο με ευαισθησία κατά μήκος της εσωτερικής πλευράς της
άρθρωσης, με πρήξιμο (οίδημα).

Αιτίες και βασικά συμπτώματα τραυματισμού στον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο. Πρόκειται για έναν ισχυρότατο σύνδεσμο, που παίζει σημαντικό ρόλο στην σταθερότητα της άρθρωσης.

Απότομη επιβράδυνση της κίνησης σε συνδυασμό με αλλαγή στην κατεύθυνση κατά την διάρκεια τρεξίματος ή άλματος ή η βίαιη υπερέκταση της άρθρωσης μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στον
πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο. Κατά την διάρκεια του τραυματισμού ακούγεται ένας χαρακτηριστικός ήχος, το γόνατο πρήζεται μέσα στις πρώτες 6 ώρες, προκαλείται αστάθεια στην άρθρωση με πόνο στην εσωτερική πλευρά.

Αιτίες και βασικά συμπτώματα του τραυματισμού στον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο.

Ο τραυματισμός προκαλείται όταν υπάρξει βίαιη στροφή του γόνατος ή υπερέκταση. Συνήθως συνοδεύεται από κάκωση και άλλων συνδέσμων, εκτός αν ο τραυματισμός προκληθεί από απευθείας κτύπημα στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος ενώ αυτό βρίσκεται σε κάμψη.

Τα συμπτώματα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, λόγω των συνοδών κακώσεων. Καθώς ο οπίσθιος
χιαστός σύνδεσμος ουσιαστικά είναι έξω από την άρθρωση, ο τραυματισμός του δεν προκαλεί αίμαρθρο, όπως ο τραυματισμός του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Η αστάθεια που προκαλείται δημιουργεί αίσθηση ανασφάλειας στην άρθρωση, ιδιαίτερα στην προσπάθεια αλλαγής κατεύθυνσης. Ο πόνος και το οίδημα μπορεί να διαρκέσουν από 2 έως 4 βδομάδες.

Αιτίες και βασικά συμπτώματα του τραυματισμού του μηνίσκου.

Τραυματισμός στον μηνίσκο μπορεί να προκληθεί σε κάθε ηλικία. Στις μικρές ηλικίες προκαλείται από τις αθλητικές δραστηριότητες, σε ηλικία έως30 χρονών από ιδιαίτερα βίαιο στροφικό τραυματισμό, ενώ σε προχωρημένες ηλικίες λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων ακόμα και ένας ασήμαντος τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Συνήθως συνυπάρχει οστεοαρθρίτιδα γόνατος.

Το βασικό σύμπτωμα είναι ο πόνος και το οίδημα. Αν υπάρχει μεγάλο ρήγμα του μηνίσκου προκαλείται μπλοκάρισμα της άρθρωσης, αδυναμία δηλαδή για πλήρη έκταση.

Πρώτες βοήθειες – Διάγνωση

Αμέσως μετά τον τραυματισμό, ο ασθενής διακόπτει την όποια δραστηριότητα έκανε, ακινητοποιεί το γόνατο και εφαρμόζει πάγο. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύεται από μεγαλύτερο τραυματισμό, ενώ
περιορίζει την έκταση του οιδήματος και τον πόνο. Αν πρόκειται για μία ελαφριά κάκωση, τότε υποχωρούν τα συμπτώματα μέσα σε δύο ή τρεις μέρες. Σε περίπτωση που ο πόνος, το οίδημα, ο περιορισμός της κίνησης ή ενδεχομένως η αστάθεια του γόνατος συνεχισθεί, τότε ο ασθενής επιβάλλεται να αναζητήσει ιατρική βοήθεια.

Οι γιατροί έχουν διαφόρους μεθόδους για να διαγνώσουν τα προβλήματα που σχετίζονται με το γόνατο.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ του ασθενή, σε σχέση με τα συμπτώματα, τις συνθήκες του τραυματισμού ή
άλλων προβλημάτων υγείας.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, χρησιμοποιούνται ειδικές δοκιμασίες για να διαπιστωθεί η περιοχή του
τραυματισμού, αλλά και η έκταση της.

ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ, όπως απλή ακτινογραφία, αξονική τομογραφία , μαγνητική τομογραφία ή ακόμα και αρθροσκόπηση.

Πρόληψη
Τα προβλήματα που οφείλονται σε τραυματισμούς σαν αποτέλεσμα ενός ατυχήματος δεν μπορούν να
προβλεφθούν.

Σε κάθε περίπτωση όμως ισχύουν οι γενικοί κανόνες πρόληψης, όπως είναι το καλό μυϊκό σύστημα, το
καλό ζέσταμα των μυών πριν από τις όποιες αθλητικές δραστηριότητες, η αποφυγή της απότομης επιβάρυνσης των αρθρώσεων αλλά της προοδευτικής, η χρησιμοποίηση κατάλληλων υποδημάτων και η διατήρηση του κανονικού βάρους του σώματος καθώς η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα
οστεοαρθρίτιδας του γόνατος.

Θεραπεία

ΕΣΩ ΚΑΙ ΕΞΩ ΠΛΑΓΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ: Οι κακώσεις του 1ου και 2ου βαθμού μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά, ενώ του 3ου βαθμού συνήθως συνοδεύεται από ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

ΠΡΟΣΘΙΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΧΙΑΣΤΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ: Στις περιπτώσεις μερικής ρήξης, ο ασθενής ακολουθεί συντηρητικό πρόγραμμα αντιμετώπισης, παράλληλα με την χρήση ειδικού κηδεμόνα σταθεροποίησης του γόνατος. Στόχος του προγράμματος αποκατάστασης η ελάττωση του οιδήματος, ο
έλεγχος του πόνου και η ισχυροποίηση των μυών που στηρίζουν την άρθρωση του γόνατος, αλλά κυρίως του τετρακέφαλου μυός. Σε ολική ρήξη τότε απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση. Βασική προϋπόθεση της επιτυχούς έκβασης είναι ο ασθενής στην συνέχεια να ακολουθήσει ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης για 4 μέχρι και 6 μήνες, που θα περιλαμβάνει εξειδικευμένες ασκήσεις σε κάποιο ειδικό κέντρο.

ΕΣΩ ΚΑΙ ΕΞΩ ΜΗΝΙΣΚΟΣ: Σε περιορισμένες κακώσεις βασικός στόχος αρχικά είναι η αντιμετώπιση των βασικών συμπτωμάτων, ενώ στην συνέχεια κυρίαρχος στόχος είναι η ισχυροποίηση το μυϊκού συστήματος.

Αν υπάρχουν εκτεταμένες κακώσεις στον μηνίσκο, τότε ο ειδικευμένος γιατρός θα επιλέξει είτε την αρθροσκόπηση, είτε το ανοικτό χειρουργείο για να δει το μέγεθος της βλάβης και να την αποκαταστήσει.

Βέβαια και σε αυτήν την περίπτωση σημαντικό ρόλο στην επιτυχή έκβαση παίζει το μετεγχειρητικό πρόγραμμα αποκατάστασης σε ειδικευμένο κέντρο.

www.zougla.gr